Το Μινωικό σπήλαιο του Προφήτη Ηλία στο Αρκαλοχώρι

 

Το μινωικό σπήλαιο του Προφήτη Ηλία στο Αρκαλοχώρι

Εντοπίζεται περίπου μισό χιλιόμετρο νοτιοδυτικά του Αρκαλοχωρίου, στη θέση Προφήτης Ηλίας. 

Προκειται για σημαντικό προϊστορικό, λατρευτικό σπήλαιο, μέρος του οποίου εικάζεται ότι κατέρρευσε γύρω στο 1500 π.Χ., είτε λόγω του σεισμού που ακολουθησε την έκρηξη του ηφαιστείου της Θήρας, είτε λόγω φυσικής διάβρωσης του βράχου. Σήμερα, περιήγηση στο εσωτερικό του, λόγω της στενότητας του χώρου, είναι αδύνατη.

Το Σπήλαιο Αρκαλοχωρίου, ήδη από τις αρχές του προηγούμενου αιώνα, τράβηξε το ενδιαφέρον μεγάλων Ελλήνων αρχαιολόγων. Μόλις το 1912, ο Ι. Χατζιδάκης ξεκίνησε τις ανασκαφές στο χώρο, τις οποίες συνέχισαν αργότερα Σπύρος Μαρινάτος και ο Νικόλαος Πλάτωνας. 

Οι έρευνές τους, έφεραν στο φως αξιόλογα ευρήματα όπως, πρωτομινωικά αγγεία, εκατοντάδες διπλούς πελέκεις, συμπεριλαμβανομένων και δυο ενεπίγραφων σε γραμμική Α γραφή, καθώς και χάλκινα εγχειρίδια και ξίφη.

 Στα τελευταία μάλιστα, βρίσκεται το μακρύτερο σωζόμενο ξίφος της προϊστορικής Ελλάδας, μήκους 1,05 μέτρων. Τα πιο εντυπωσιακά από τα ευρήματα του σπηλαίου, μπορεί να δει κανείς σήμερα στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου.

Σύμφωνα με την επικρατέστερη μέχρι σήμερα άποψη, ο χώρος αυτό χρησιμοποιήθηκε ως τόπος λατρείας, ενδεχομένως κάποιας πολεμικής θεότητας, καθώς τα σωζόμενα αφιερώματα είναι κυρίως όπλα. Παράλληλα, είναι πιθανόν, να λειτούργησε εδώ και εργαστήριο χαλκού, όπως μαρτυρούν ευρήματα από ακατέργαστες μάζες πηλού.

 Ωστόσο, ο καθηγητής Gareth Owens, μελετητής του δίσκου της Φαιστού, διατύπωσε πρόσφατα την άποψη ότι το Σπήλαιο του Αρκαλοχωρίου πιθανότατα ταυτίζεται με το Λαβύρινθο της Μινωικής Κρήτης (c.2000-1400 π.Χ.), όπως συνάγεται από το πλήθος των διπλών πελέκεων που εντοπίστηκαν εντός του.

 Η συσχέτιση αυτή οφείλεται στο όνομα «Λαβύρινθος», το οποίο συντίθεται από δύο στοιχεία της προελληνικής, ινδοευρωπαϊκής, μινωικής γλώσσας, δηλαδή τη λέξη «Λάβρυς» (Διπλός Πέλεκυς) και την κατάληξη –νθος (τόπος), κατ” επέκτασιν λοιπόν, σημαίνει την «οικία του διπλού πέλεκυ». 

Ο τελευταίος μάλιστα, νοείται εδώ ως σύμβολο εξουσίας.