Άρθρο του Νίκου Ψιλάκη
Είναι μια από τις πιο συνηθισμένες γαμήλιες ευχές που ακούγονταν παλιότερα στην Κρήτη:
- Να σογεράσετε!
Όποιος δεν έζησε στο Νησί κι όποιος δεν γνωρίζει τις συνήθειες και τις νοοτροπίες των ανθρώπων, ίσως να μην μπορέσει να την καταλάβει, ίσως και να της αποδώσει άλλο νόημα, να προσδώσει επίταση στο ρήμα γερνώ: Ν'απογεράσετε, να γίνετε ακόμη πιο γέροι (απ’ όσο είστε!)
Όποιος όμως γνωρίζει τις λεπτές αποχρώσεις της γλώσσας καταλαβαίνει πως τούτη η ευχή είναι ό,τι καλύτερο μπορεί ν’ ακούσει ένα καινούργιο ζευγάρι, δυο άνθρωποι που αποφασίζουν να ενώσουν τις ζωές και τις τύχες τους.
Σύμφωνα με τον παλιό, καλό λεξικογράφο (και πολυμαθή λόγιο)’ τον Μανώλη Πιτυκάκη, η λέξη σογερνώ έχει διπλό νόημα:
Σογερνώ: Γηράσκω εντελώς, φτάνω εις έσχατο γήρας. Κι όπως κάνει πολύ συχνά στα λήμματά του, παραθέτει μια σχετική φράση σαν παράδειγμα για την καλύτερη κατανόηση της ερμηνείας: «Μέσα σε δυο χρόνους απού ’χω να τονέ δω εσογέρασεν ο κακομοίρης» (έκφρ.).
Θα ήταν, όμως, τουλάχιστον απρεπές να εύχεται κανείς σ’ ένα νιόπαντρο ζευγάρι να... απολέσει γρήγορα τα νιάτα του και να γεράσει εντελώς.
Η δεύτερη (και πιο συνηθισμένη) ερμηνεία αποδίδει την ευγένεια της λαϊκής ψυχής, αλλά και τους εσώτατους πόθους του ανθρώπου. Τη μεταφέρω και πάλι από τον Πιτυκάκη:
Γηράσκω ταυτόχρονα με κάποιον άλλον.
Για να αποδώσει καλύτερα το νόημα παραθέτει μια παλιά μαντινάδα:
«Και σα μου πάρουν το πουλί, άλλη φωλιά δα σάσω
και με καλύτερο πουλί μέσα δα σογεράσω...»
Ο ίδιος (Πιτυκάκης), την ετυμολογεί από τις λέξεις ίσιος και γερνώ. Δηλαδή ισογερνώ με κάποιον.
πηγή:karmanor.gr
Δημοσίευση σχολίου