www.CLICK4CRETE.gr





 Τα παραδοσιακά σπίτια της Κρήτης!

Τα σπίτια που γεννήθηκαν και αναθράφηκαν οι προ-παππούδες μας, οι παππούδες μας, αλλά και αυτοί που μας ανάστησαν, οι γονείς μας, όσα γλυτώσανε από τα δόκανα των μηχανών, έχουν πιαστεί στα δόκανα του χρόνου και ανυπεράσπιστα αποδομούνται.


Μερικά από αυτά αναπαλαιώθηκαν για να μας θυμίζουν την δύναμη και την ομορφιά της απλότητας, ενώ - σε πείσμα των καιρών - υπάρχουν και κάποια που ακόμα κατοικούνται.


Μερικά από αυτά αναπαλαιώθηκαν για να μας θυμίζουν την δύναμη και την ομορφιά της απλότητας, ενώ - σε πείσμα των καιρών - υπάρχουν και κάποια που ακόμα κατοικούνται.


Μονόπατα ή δίπατα τα σπίτια χτιζότανε με πέτρα, ασβέστη, χώμα και άμμο, λιτά και απέριττα, με καμαρωτά ή ευθύγραμμα πέτρινα ανώφλια στις πόρτες, ενώ σε μερικά απο αυτά (γνωστά και ως καμαρόσπιτα) υπήρχαν πανέμορφες και επιβλητικές πέτρινες καμάρες.


Οι σκεπές ήτανε δώματα φτιαγμένα από ξύλα και χώμα ή στην καλύτερη περίπτωση με κεραμίδια.


Εσωτερικά ο διάκοσμος λιτός και αυτός. με τα απαραίτητα έπιπλα και χρειαζούμενα για το νοικοκυριό και τις καθημερινές ανάγκες.


Με όπλο την θύμηση και τις εναπομένουσες εικόνες θα προσπαθήσω να περιγράψω τα βασικά στοιχεία των σπιτιών αυτών που προσπεράσαμε και αφήσαμε στο χρόνο.


Τα κύρια δωμάτια σε ένα παλιό κονάκι ήταν:



 Το Πόρτεγο. Η κεντρική πόρτα του σπιτιού οδηγούσε στο πόρτεγο που ήταν η κύρια και μεγαλύτερη κάμαρα. Η πόρτα σφάλιζε με το μάνταλο.


 Το Μουτουπάκι -Κουζίνα. Δεσπόζουσα θέση στο μουτουπάκι είχε η παρασιά (τζάκι) όπου στο πυρομάχι (φτιαγμένο με πηλό) μαγείρευε η νοικοκυρά.


 Ο Οντάς. Τα σπίτια παλιά χτιζότανε ψηλά και περίπου στην μέση των τοίχων δημιουργούσαν πάτωμα, το λεγόμενο ονταλίδικο, με μεγάλους κορμούς και εν συνεχεία σταυρωτά σανίδια. Συνήθως στον οντά κοιμότανε το ανδρόγυνο του σπιτιού.


 Το Τζερτζεμίλι. Ήταν η αποθήκη του σπιτιού που βρισκόταν κάτω από τον οντά ή το σοφά και ήτανε ένα - δυό σκαλοπάτια χαμηλότερα από το δάπεδο του υπόλοιπου σπιτιού.

Εκεί υπήρχαν τα κρασοβάρελα, άλλο με το μπρούσκο και άλλο και το παλιό κρασί, τα πιθάρια, το λαδοπίθαρο, το πιθάρι με το στάρι, το κριθάρι και τα άλλα δημητριακά, η τζάρα ή η νταρμιτζάνα με το ρακί, κρεμαστές τάβλες με τα τυροζούλια να γίνονται, οι πλεχτές με τα κρομμύδια. Τα κουρούπια με τις ελιές όλων των λογιών ήτανε στη σειρά με τσακιστές, κολυμπάδες, μαύρες κλπ, αλλά και ο πελτές, τα κουκιά, και οι φακές.


 Η Σάλα ( το σαλόνι ), υπήρχε σε λιγότερα σπίτια. 


 Ο Σοφάς. Χρησίμευε ως χώρος ύπνου για τα παιδιά που κοιμότανε στρωματσάδα πάνω στις τάβλες ενώ η πρόσβαση γινότανε με μιά μικρή ξυλόσκαλα. 


 Το αχύρι. Ήτανε απαραίτητο και γι αυτό το συναντούμε σε όλα τα σπίτια είτε σαν εσωτερικό είτε σαν εξωτερικό αυτόνομο δωμάτιο.


 Το πατητήρι και το φούρνο από τα πιό απαραίτητα στοιχεία τα συναντάμε σε όλα σχεδόν τα σπίτια.


 Το σαρνίτσι. Στις αυλές των σπιτιών αλλά και μέσα στο σπίτι καμιά φορά έσκαβαν μικρά πηγάδια, τα έχτιζαν και τα στεγανοποιούσαν. Εκεί οδηγούσαν το νερό από τις "κουτσουνάρες" (υδροροές) της στέγης προκειμένου να το γεμίσουν με το βρόχινο νερό. Το νερό αυτό το χρησιμοποιούσαν μετέπειτα για τις ανάγκες καθαριότητος του σπιτιού για να ποτίζουν τα ζώα αλλά και ως πόσιμο. Για να διατηρείται καθαρό έριχναν μέσα λίγο ασβέστη. 


Σημαντικός χώρος ήτανε και η αυλή που όμως δεν υπήρχε σε όλα τα σπίτια.


ΠΗΓΗ:"ΠΟΛΕΙΣ ΚΑΙ ΧΩΡΙΑ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ" ΤΟΜΟΣ Α΄ Στέργιου Γ. Σπανάκη

Post a Comment

Νεότερη Παλαιότερη